บทความนี้ใช้วิธีการทางประวัติศาสตร์เพื่อศึกษาการประกอบสร้างความหมายของเมืองน่าอยู่ผ่านบทเพลงในบริบทการเปลี่ยนแปลงของการพัฒนาทางเศรษฐกิจการเมืองสังคมของพะเยาประมาณ 7 ทศวรรษที่ผ่านมา ผลการศึกษาเสนอว่า อัตลักษณ์พะเยาแบบสงบงามตามวัฒนธรรมชุมชนแต่แฝงความสนุก ถูกพัฒนาขึ้นจากมโนทัศน์ชุมชนนิยมที่ก่อตัว เคลื่อนไหว พัฒนาและแทรกซึมเข้าไปมีอิทธิพลต่อการสร้างความหมายเมืองพะเยาน่าอยู่ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน โดยกระทำผ่านศูนย์กลางอำนาจของรัฐ ชนชั้นกลางในฐานะ‘คนนอก’ ได้เข้ามาถึงอำนาจของจังหวัด กลุ่มการพัฒนา ชนชั้นนำ และชนชั้นกลางในฐานะ‘คนใน’ตามลำดับอัตลักษณ์เมืองน่าอยู่จึงเป็นการเมืองของการสร้างความหมายที่รับใช้ผู้สร้าง การศึกษานี้ต้องการอภิปรายว่า ความเป็นชุมชนนิยมในเมืองที่ถูกสร้างขึ้นผ่านบทเพลง ส่งผลให้อัตลักษณ์ที่แตกต่างหลากหลายในบทเพลงแนวต่าง ๆ ที่สร้างความหมายใหม่เพื่อสะท้อนปัญหาและตอบโต้การพัฒนาของจากศูนย์กลางอำนาจเริ่มเลือนหายไปในปัจจุบัน โลกาภิวัตน์และความทันสมัยทำให้เมืองพะเยา น่าอยู่ในบทเพลงมิได้แสดงความแตกต่างหลากหลายแต่กลายเป็นส่วนหนึ่งของมโนทัศน์ชุมชนนิยมที่รัฐและชนชั้นกลางมอบให้